وقتی بحث مدیریت پول پیش میآید، معمولا اولین مفهوم مهمی که مطرح میشود این است که سرمایه گذاری چیست و چرا تا این اندازه به آن اشاره میشود؟ سرمایه گذاری در سادهترین تعریف یعنی کنار گذاشتن بخشی از پول برای کاری که در آینده ارزش بیشتری ایجاد کند. این مفهوم هیچ ربطی به مبالغ بالا یا تخصص پیچیده ندارد و هر کسی میتواند با شناخت اصول اولیه از آن استفاده کند. دومان هم همیشه بر این اصل تاکید دارد که مسیر سرمایهگذاری باید شفاف، قابلفهم و دور از اغراق باشد. این مطلب قرار است پایههای این مفهوم را توضیح دهد و نشان بدهد سرمایهگذاری چطور کار میکند و چرا شناخت آن برای هر فردی اهمیت دارد.
در شرایطی که هزینهها دائما در حال افزایش هستند و قدرت خرید به مرور در حال کاهش، نگهداشتن پول به شکل ثابت نمیتواند از ارزش آن محافظت کند. سرمایهگذاری برای همین موقعیتهاست؛ یعنی وارد کردن بخشی از درآمد به مسیری که در طول زمان رشد ایجاد کند و ارزش پول را حفظ یا تقویت کند. این رشد ممکن است آهسته باشد، اما در بلندمدت اختلاف بزرگی میان فردی که فقط پسانداز کرده و فردی که سرمایه گذاری کرده ایجاد میکند. سرمایه گذاری کمک میکند اهداف مهمتری مثل خرید خانه، راهاندازی یک فعالیت اقتصادی یا ساختن پشتوانه مالی قابلدسترستر شود. به همین دلیل، سرمایهگذاری یک انتخاب تشریفاتی نیست؛ یک ضرورت مالی است.
اولین قدم در هر نوع سرمایه گذاری، داشتن یک برنامه ساده و قابل اجراست. برنامهریزی یعنی مشخص کردن اینکه از هر درآمد ماهانه، چه مقدار میتواند وارد مسیر رشد مالی شود بدون اینکه فشار غیرواقعی به زندگی وارد کند. بهترین نقطه شروع، تقسیم درآمد به سه بخش است: هزینههای ضروری، هزینههای انعطافپذیر و مبلغی که میتواند برای آینده کنار گذاشته شود. همین بخش سوم است که پایه سرمایهگذاری را میسازد.
در این مرحله خیلیها تصور میکنند باید از رقمهای بزرگ شروع کنند، اما اصل کار چیز دیگری است: ثبات. حتی مبالغ کوچک، اگر منظم و ماهبهماه کنار گذاشته شوند، در طول یک یا دو سال تبدیل به سرمایهای معنادار میشوند. بعد از شکلگیری این عادت، انتخاب مسیر مناسب اهمیت پیدا میکند. برخی افراد ترجیح میدهند وارد حوزههای کمریسک شوند و برخی بهمرور سراغ گزینههای متنوعتر میروند. این همان جایی است که آشنایی با تجربه افراد عملگرا و ساختارهای شفاف اهمیت پیدا میکند و استفاده از مسیرهایی مثل سرمایه گذاری دومان میتواند به انتخاب بهتر کمک کند.
پسانداز یعنی کنار گذاشتن بخشی از پول برای زمانی که احتمال نیاز وجود دارد. این کار معمولا بدون هدف رشد انجام میشود و بیشتر بهعنوان یک پشتوانه عمل میکند. وقتی فرد بخشی از درآمدش را خرج نمیکند و آن را در حسابی امن نگه میدارد، درواقع در حال ساختن یک ذخیره مالی است تا اگر اتفاقی پیشبینینشده رخ داد، دچار فشار فوری نشود.
پسانداز معمولا در کوتاهمدت کاربرد دارد؛ یعنی برای موقعیتهایی مثل هزینه درمان، تعمیرات خانه، خرید وسیله ضروری یا مواجهه با یک ماه سخت مالی. در این روش پول در معرض ریسک نیست، اما در مقابل رشد قابلتوجهی هم ندارد. درست به همین دلیل است که بسیاری از افراد پس از ایجاد یک سطح پایه از پسانداز، بخش جداگانهای برای سرمایه گذاری در نظر میگیرند تا پول فقط محفوظ نماند و بتواند در طول زمان ارزش بیشتری پیدا کند.
پسانداز و سرمایهگذاری هر دو به مدیریت پول مرتبطاند، اما نقش هر کدام متفاوت است. پسانداز با هدف ایجاد پشتوانه مالی برای دورههای کوتاهمدت و شرایط غیرمنتظره انجام میشود و معمولا در فضایی بدون ریسک نگهداری میشود. در مقابل، سرمایه گذاری فرآیندی است که در آن بخشی از پول به مسیری وارد میشود که در بلندمدت رشد ایجاد کند. پسانداز ارزش پول را حفظ میکند، اما سرمایهگذاری برای افزایش ارزش آن طراحی شده است. همین تفاوت باعث میشود هرکدام کاربرد و جایگاه مشخصی در برنامه مالی داشته باشند.
معیار | پسانداز | سرمایهگذاری |
هدف اصلی | ایجاد پشتوانه برای نیازهای کوتاهمدت | رشد پول در میانمدت و بلندمدت |
میزان ریسک | بسیار کم یا صفر | بسته به نوع سرمایهگذاری، کم تا زیاد |
محل نگهداری پول | حساب بانکی، صندوق پسانداز، حساب اضطراری | بازارهای مالی، داراییهای واقعی، طرحهای اقتصادی |
بازده | محدود و معمولا ثابت | متغیر و گاهی قابلتوجه |
افق زمانی | کوتاهمدت | میانمدت و بلندمدت |
کاربرد اصلی | شرایط اضطراری، هزینههای غیرمنتظره، خریدهای فوری | ایجاد ثروت، تامین اهداف بزرگ، مقابله با تورم |
نوسان ارزش | تقریبا ندارد | تحتتاثیر بازار و شرایط اقتصادی |
نیاز به دانش و بررسی | حداقل | متوسط تا بالا |
سرمایه گذاری زمانی معنا پیدا میکند که هدف، فقط نگهداشتن پول نباشد و قرار باشد ارزش آن در آینده بیشتر شود. این کار به دلیل ماهیت بلندمدت و اثر رشد تجمعی، میتواند تفاوت قابلتوجهی در وضعیت مالی ایجاد کند. مزایای سرمایهگذاری در چند بخش اصلی قابل توضیح است:
سرمایه گذاریها بسته به مدتزمانی که پول در یک مسیر باقی میماند، نتایج متفاوتی ایجاد میکنند. زمان بر ریسک، بازده و نوع مدیریت سرمایه اثر مستقیم دارد و همین مسئله باعث میشود سرمایهگذاریها از نظر زمانی در چند گروه قرار بگیرند. در همین بخشها بهتر میتوان دید سرمایه گذاری چیست و چرا کارآفرینانی مانند دومان همیشه روی مفهوم زمان در انتخاب روش سرمایهگذاری تأکید دارند.
این نوع سرمایه گذاری بازهای از چند روز تا چند ماه را پوشش میدهد. هدف اصلی آن حفظ نقدشوندگی و رسیدن به بازده سریع است. داراییهای استفادهشده در این بازه معمولا نوسان کمتری دارند و امکان خروج از سرمایهگذاری بدون فشار زمانی وجود دارد؛ موضوعی که در بخشی از مدلهای سرمایه گذاری دومان نیز دیده میشود.
سرمایهگذاری میانمدت معمولا یک تا سه سال ادامه دارد. در این بازه، ریسک و بازده تعادل بیشتری دارند و بسیاری از طرحهای مشارکتی یا داراییهای پایدار در آن قرار میگیرند. تجربههایی که از فعالیتهای دومان سهند در بازارهای واقعی ثبت شده، نشان میدهد این بازه زمانی برای ایجاد رشد پایدار اهمیت زیادی دارد.
در این مدل، پول برای دورههای طولانیتر از سه سال نگهداری میشود. زمان در اینجا نقش اصلی را دارد و اثر رشد تجمعی در بلندمدت بیشترین تاثیر را نشان میدهد. داراییهایی مانند سهام بنیادی، پروژههای اقتصادی و ملک معمولا در همین دسته قرار میگیرند.
سرمایهگذاری با سود روزانه به مدلهایی اشاره دارد که بازده در آن بهصورت کوتاهمدت و معمولا در بازههای ۲۴ ساعته محاسبه میشود. این روش بیشتر در ساختارهایی دیده میشود که گردش نقدینگی بالایی دارند یا سرمایه در قالب قراردادهای کوتاهمدت بهکار گرفته میشود. در ظاهر روند سریع رشد سرمایه جذاب است، اما ماهیت این روش پیچیدهتر از تصور اولیه است و باید بهدقت بررسی شود.
در سرمایهگذاریهای روزانه، سود معمولا بر پایه تجمیع بازده کوچک محاسبه میشود و همین موضوع باعث میشود نوسان و ریسک نقش پررنگتری داشته باشد. اگر ساختار مالی شفاف نباشد یا مشخص نباشد سرمایه در چه فعالیتی میچرخد، حتی وعدههای سود روزانه میتواند گمراهکننده باشد. به همین دلیل انتخاب مسیرهایی که سابقه روشن، مدل اجرایی مشخص و حسابرسی دقیق دارند اهمیت زیادی پیدا میکند.
این مدل بیشتر برای کسانی مناسب است که دید کوتاهمدت دارند و توانایی مدیریت نوسان را میشناسند. ارزش واقعی سود روزانه زمانی معنا پیدا میکند که جریان فعالیت اقتصادی پشت آن مشخص باشد و سرمایهگذار بتواند روند استفاده از سرمایه را بهصورت قابلفهم دنبال کند.
سرمایه گذاری در کشورهای مختلف قوانین، محدودیتها و مسیرهای متفاوتی دارد. هر کشور با توجه به سیاستهای اقتصادی خود، چارچوب خاصی برای ورود سرمایهگذار خارجی تعریف کرده است. شناخت این تفاوتها به جوانها کمک میکند تصمیم بگیرند آیا سرمایهگذاری خارجی مناسب هدف آنها هست یا نه و اصلا کدام مسیر با توان مالی و سطح تجربهشان همخوانی دارد. در ادامه، مسیرهای رایج سرمایه گذاری در چند کشور مهم بررسی شده است.
در آمریکا مسیرهای سرمایهگذاری برای خارجیها بیشتر حول سه محور شکل میگیرد: خرید ملک، خرید اوراق بهادار و سرمایه گذاری از طریق طرحهای کارآفرینی. خرید ملک لزوماً اقامت ایجاد نمیکند اما نگهداری دارایی را ساده میکند. طرحهای کارآفرینی مانند مسیرهای مبتنی بر اشتغال، نیاز به اثبات سرمایه، برنامه تجاری و ایجاد شغل دارند و سختگیری بالایی در ارزیابی مالی انجام میشود. بازار سهام آمریکا هم شناختهشده است اما ورود به آن از خارج نیازمند کارگزاران رسمی و حسابهای تایید شده است.
آلمان بیشتر از طریق سرمایهگذاریهای مولد و ایجاد کسبوکار خارجیها را جذب میکند. خرید ملک در آلمان آزاد است اما رابطه مستقیمی با اقامت ندارد. مهمترین مسیر، ثبت شرکت و ارائه یک طرح کسبوکار قابل دفاع است. در این مدل، هدف اصلی کشور این است که فعالیت اقتصادی جدید در آلمان ارزش افزوده ایجاد کند. مسیرهای مبتنی بر سهام و اوراق برای خارجیها با حسابهای بانکی اروپایی قابل اجراست.
در سالهای گذشته انگلیس برنامههای مشخصی برای سرمایه گذاری داشت اما بسیاری از آنها تغییر کرده یا بسته شدهاند. رایجترین مسیر حال حاضر، ایجاد کسبوکار و کارآفرینی است. خرید ملک محبوب است اما اقامت مستقیم نمیدهد. بازار بورس لندن نیز برای خارجیها باز است و ابزارهای مالی متنوعی دارد، اما نیاز به کارگزاران معتبر و رعایت قوانین مالیاتی دارد.
کانادا برای سرمایهگذاری خارجی چند مسیر مشخص دارد که معروفترین آنها برنامههای کارآفرینی استانی و ثبت شرکت است. مدلها براساس سطح سرمایه، تعداد کارکنان، نوع فعالیت و محل استان متفاوت است. خرید ملک در کانادا آزاد است اما بهخودیخود اقامت نمیدهد و در بسیاری از استانها قوانین محدودکننده برای خریداران غیرمقیم وجود دارد. سرمایه گذاری در صندوقها و بازار سهام هم با افتتاح حساب رسمی امکانپذیر است.
ترکیه از سادهترین کشورها برای سرمایهگذاری خارجی است. خرید ملک با حداقل مبلغ مشخص، امکان دریافت اقامت و حتی شهروندی دارد. ثبت شرکت نیز مسیر شناختهشدهای است و محدودیتهای کمتری نسبت به کشورهای اروپایی دارد. بازار ترکیه تنوع بالایی دارد اما نوسانات اقتصادی نیز شدیدتر است و باید با دید بلندمدت به آن نگاه کرد.
امارات با مدلهای سرمایهگذاری متنوع شناخته میشود. خرید ملک در بسیاری از مناطق، اقامت بلندمدت ایجاد میکند. ثبت شرکت نیز مسیر محبوبی است؛ بهخصوص در مناطق آزاد که شرایط مالیاتی بهصرفهتری دارند. در سالهای اخیر، بهدلیل سرعت رشد اقتصادی، امارات یکی از مقصدهای اصلی سرمایهگذاران منطقه شده است.
ژاپن برای سرمایهگذار خارجی سختگیرتر از سایر کشورهاست. خرید ملک آزاد است اما به اقامت تبدیل نمیشود. مسیر اصلی، ایجاد کسبوکار و ارائه طرح اقتصادی دقیق است. دولت ژاپن برخلاف کشورهایی مانند ترکیه یا امارات، روی پایداری اقتصادی و اثبات توان مالی تمرکز دارد. بازار مالی ژاپن بسیار قدرتمند است اما ورود خارجیها نیازمند حسابهای بانکی تأییدشده و رعایت سختگیرانه قوانین مالیاتی است.
انتخاب بهترین روش سرمایهگذاری زمانی دقیقتر میشود که وضعیت مالی، هدف زمانی و سطح ریسکپذیری کنار هم سنجیده شوند. هر فرد باید از خودش بپرسد سرمایه را برای چه بازهای کنار میگذارد، چقدر نوسان را تحمل میکند و چه مقدار نقدینگی برای مواقع ضروری لازم دارد. وقتی پاسخ این سه سوال مشخص شود، مسیرها شفافتر میشوند؛ کسانی که امنیت مالی برایشان مهمتر است، معمولا سراغ داراییهای پایدارتر میروند و افرادی که دید بلندمدت دارند، از رشد تدریجی در سرمایهگذاریهای طولانیمدت بهره میبرند. شناخت تجربه فعالان باتجربه مثل دومان سهند و مدلهای ارائهشده در ساختار سرمایه گذاری دومان هم کمک میکند فرد بفهمد کدام مسیر با ظرفیت اقتصادی و هدف شخصی خودش هماهنگی بیشتری دارد و احتمال خطا در انتخاب، کمتر میشود.
بازار ایران مسیرهای مختلفی برای رشد سرمایه دارد و هر مسیر سطح متفاوتی از ریسک، بازده و نقدشوندگی ارائه میدهد. شناخت این گزینهها کمک میکند مسیر هماهنگ با هدف مالی و ظرفیت فردی انتخاب شود.
سرمایهگذاریهای جدید مبتنی بر فناوری: مسیرهایی مثل فینتک که نیاز به شناخت دقیق دارند و در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفتهاند.
دومان سهند در فاصله سالهای 90 تا 97 بهعنوان موسس یا سرمایه گذار شرکتهای پرواز آریایی، اریکه فارس، تمدن برتر، عدالت پیشرو فناوری پیشرو، سیرگشت و سرمایهگذاری پیشرو دومان توکان شناخته شده است. و در نهایت موسس شرکت دومان توکان بوده است.
او در قالب برند سرمایه گذاری دومان به احداث چندین مجموعه رستوران ازجمله شمس، آرکا، کاوانی و دنیز اقدام کرد.
دومان سهند سرمایهگذار 2 هتل در تهران وکیش به نام های بلور و ستاره هم بود. او همچنین بنیانگذار چندین رسانه از جمله روزنامه آسمان آبی و ماهنامههای اکسیر نوین و آینده روشن بوده است. او بهدلیل سرمایهگذاری در روزنامه وقایع اتفاقیه دارای جهت گیری مشخص در معادلات سیاسی بود.
دومان در حوزه سینما 2 فیلم دابلند و مرمت را سرمایه گذاری کرده است. اوهمچنین در تهیهکنندگی و سرمایه گذاری 2 استعداد موسیقی تلفیقی (پیمان و کیارش) نیز نامدار است.
او همچنین سرمایهگذار یک مجموعه کافی شاپی بهنام «آس» در شعبه مرکزی واقع در برج میلاد تهران است.
بیش از 1000 نفر تا اسفند سال 96 در مجموعههای او مشغول بهکار بودند. او در سال 96 از بانک مرکزی بهدلیل مشکلات پیش آمده شکایت کرد. حوزه اصلی دامنه سرمایهگذاری دومان سهند رسانه، گردشگری، رستوران داری، آژانسهای هواپیمایی و زیربناهای گردشگری و هتلداری است.
جمعبندی
در نهایت، پاسخ به این پرسش که سرمایه گذاری چیست به یک نکته ساده برمیگردد، هر نوع تخصیص آگاهانه پول برای ساختن آیندهای پایدار و قابلپیشبینی. انتخاب روش مناسب زمانی دقیقتر میشود که فرد هدف زمانی، میزان ریسکپذیری و توان مالی خود را بشناسد. مسیرهای مختلفی برای سرمایهگذاری وجود دارد، اما آنچه اهمیت دارد شفافیت و انتخاب ساختارهایی است که روند رشد سرمایه را قابلفهم و قابلپیگیری کنند. آشنایی با تجربه و نگاه افرادی مانند دومان سهند کمک میکند مسیرهای واقعیتر و قابل اعتمادتر دیده شوند و انتخاب نهایی با شناخت بیشتری انجام شود.
۱. آیا برای شروع سرمایهگذاری لازم است قبلش پسانداز شکل گرفته باشد؟
بله، داشتن یک حداقل پسانداز اولیه کمک میکند برنامهریزی مالی دقیقتر و انتخاب مسیر سرمایهگذاری راحتتر شود.
۲. سرمایه گذاری کوتاهمدت مناسب چه افرادی است؟
برای کسانی که به نقدشوندگی سریع نیاز دارند یا قصد دارند سرمایه خود را در بازههای چندماهه مدیریت کنند.
۳. روشهای سرمایه گذاری در ایران بیشتر برای چه بازه زمانی نتیجه بهتر میدهند؟
در بسیاری از مسیرها مثل ملک، سهام بنیادی و کسبوکارها، بازده در بلندمدت پایدارتر و قابلاعتمادتر است.
